Konu pompa ve türevleri olunca arama motorlarında sıkça karşımıza çıkan terimlerden birkaçı şu şekildedir; emiş modu nedir, NPSH nedir, NPSH pompa, NPSH hesaplama, NPSH değeri, NPSH eğrisi. Sıkça karşımıza çıkan NPSH hakkında kısa bir takım bilgiler derledik. Öncelikli olarak NPSH nedir kısa tanımını yapalım, NPSH hakkında kısa bilgi verelim. NPSH'nin açılımı Net Pozitif Emme Yüksekliği demektir. Net pozitif emme yüksekliği nedir sorusunun yanıtını şu şekilde verebiliriz. Net pozitif emme yüksekliği pompanın eğrisine uygun transfer yapmasına imkân sağlayan bir giriş basıncıdır. NPSH eğrisi olarak da adlandırılan bu eğri aynı zamanda pompada kavitasyonu önlemek amacıyla transfer edilen sıvının buharlaşmasını önlemek için gereken minimum giriş basıncını da ifade eder. NPSH eğrisi "m" olarak ifade edilir. Belirli bir debide, pompanın emme ağzındaki hali hazırda bulunan NPSH değeri, ihtiyaç duyulan NPSH değerinden en az 0.5 m daha yüksek olması uygundur. Kavitasyon nedir kısaca bu terime de değinelim. Yukarıda da sözünü ettiğimiz üzere buradaki amaç kavitasyonu önlemektir. Kavistasyon, pompa içindeki sıvıda kabarcıkların bulunması anlamını taşır. En sık rastlanan sorunlardan biridir. Kavitasyon aslında bir sorundan ziyade belirtidir diyebiliriz. İki sebepten ötürü kavitasyon sorunu yaşanır; pompadaki sıvının doğası gereği oluşabilir ya da emiş sırasında pompa içerisine hava emilmesi ile gerçekleşir. İşte bu noktada NPSH değerinin, NPSH eğrisinin önemli bir fonksiyonu devreye girer. Mevcut NPSH değeri, doğru çalışma için kritik bir önem taşır. Özetle net pozitif emme yüksekliği; santrifüj pompaların kavitasyonsuz çalışabilmesi için pompa girişinde olması gereken minimum basınç değerini ifade eden bir değerdir. Akışkanı sıvı durumda tutup, buharlaşmasını önlemek için gerekli olan basınç miktarına verilen isimdir.
NPSH değeri hesaplama
NPSH yani Net Positive Suction Head ifadesi, yukarıda da detaylıca açıkladığımız üzere pompanın emiş tarafındaki basıncın olması gereken minimum değerini ifade eder. Santrifüj pompa emiş yeteneğine sahip değildir bu sebeple işlevini doğru bir şekilde yerine getirebilmesi için emiş tarafında minimum basınç gereksinimi vardır. Bu değer, pompadan pompaya değişkenlik gösterebilir. NPSH değeri yüksek olursa ne olur? Bunun en belirgin yanıtlarından biri pompadaki kavitasyonun artması olur. Kavitasyon, pompanın hasar görmesine, verimsiz çalışmasına ve bir süre sonra neredeyse tamamen kullanılamaz hale gelmesine neden olur. NPSH nasıl hesaplanır sorusunun yanıtına kısaca değinelim. NPSH sistemin fonksiyonlarından biridir. NPSH formülü şu şekildedir;
NPSH = Ha + Hs - Hvpa – Hf
Yukarıda yer alan terimlerin anlamları aşağıdaki gibidir;
NPSH = Net Pozitif Emme Yüksekliği
Pompanın emiş tarafındaki basıncın olması gereken minimum değerini ifade eder.
Ha = Sıvının Mutlak Basıncı yani bir diğer adıyla atmosfer basıncı
Atmosfer basıncı, sıvı yüzeyine dış kaynaktan gelen bir basınçtır.
Hs = Statik Emme Basıncı diğer bir deyişle statik emme yüksekliği
Statik emme yüksekliği, pompa emiş ağzının üstünde ya da altında kalan yüksekliği ifade eder.
Hvpa = Sıvının Buharlaşma Basıncı
Buhar basıncı sıcaklığa ve akışkana bağlı olarak değişkenlik gösterir. Sıcaklık artışı ile birlikte buhar basıncı da yükselir. Hvpa değeri bu buhar basıncını ifade eder.
Hf = Emme Hattındaki Sürtünme Kayıpları
Emme hattındaki sürtünme kayıpları debiye bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Sürtünme kayıplarına maksimum düzeyde dikkat etmek gerekir.
